“Mijn mode is eerlijk op alle fronten.”

Rachida Aziz is sinds 2008 BAAS van modezaak Azira in de Dansaertwijk in Brussel. Ze maakt nu de overstap naar een online winkel met fair trade mode voor alle vrouwen, ongeacht hun kleur, geloofsovertuiging of maat. De kleren die Aziz ontwerpt zijn voor moslima’s die een hoofddoek willen dragen, maar evengoed voor klanten zonder hoofddoek. Haar ontwerpen worden in heel Europa gekocht en in eigen land is Aziz onder meer bekend als columniste voor De Standaard en initiatiefneemster van My Choice Not Yours.

Was Azira je eerste zaak? En wilde je altijd al eigen baas zijn?

Rachida: “Azira is mijn eerste zaak. Het was nooit mijn ambitie om een eigen zaak te starten. Ik werkte altijd in loondienst, voornamelijk in de sociale sector, totdat ik ziek werd. Ik heb een chronische auto-immuunziekte: mijn lichaam valt zichzelf op willekeurige momenten aan. Er is weinig bekend over de ziekte en het is niet te voorspellen wanneer de ziekte zich uit en in welke vorm.

Destijds vertelden de dokters mij dat alleen de symptomen bestrijd kunnen worden en dat het snel bergaf zou gaan. Ik kon geen reguliere job meer doen, daarvoor is mijn energielevel te onvoorspelbaar. Ik zat lange tijd thuis en leerde langzaam met mijn ziekte te leven. De ziekte is nog steeds ongeneeslijk, maar heeft zich gestabiliseerd. Ik realiseerde me dat de dokters lang niet alles weten over wat er met mij aan de hand is. Ik dacht: ik mag hier misschien niet lang meer zijn, maar zolang ik er ben en daartoe in staat ben wil ik iets bijdragen.

Het idee voor Azira kwam vanzelf: ik ontwerp al kleding sinds mijn vijftiende. In eerste instantie voor mezelf als westerse vrouw die een hoofddoek draagt. Ik vind het moeilijk kleding te vinden die past bij een hoofddoek en die toch aansluit bij de westerse kledingstijl die ik mooi vind. De reacties op mijn kleding waren altijd heel positief en dit is een niche waar ik graag op wilde inspelen. Ik wil fashionable kleding maken voor wie een hoofddoek draagt en ook nieuwe manieren introduceren om een hoofddoek te dragen.”

Wat waren de eerste stappen om Azira op te starten?

“Doordat mijn ziekte me thuis hield, had ik tijd om mij goed voor te bereiden op het ondernemerschap. Ik trok een jaar uit om alles uit te zoeken: financiering, een winkelpand…

Vanaf het begin was het voor mij duidelijk dat Azira op alle fronten eerlijk moest zijn. Dat ligt in mijn natuur en ik zou het op geen enkele andere manier willen. Ik zocht naar fair trade en ecologische stoffen, die ook mooi zijn. Het aanbod daarin is helaas nog altijd beperkt.

Het faire aspect van sommige ‘fair trade’ producten, blijkt vaak neer te komen op 2% van de stof.

Ik zocht naar een naaiatelier dat correcte werkomstandigheden heeft: met een prettige werkomgeving, een goede verloning en normale werkuren. Via de reguliere wegen kon ik zo’n atelier niet vinden. Maak je geen illusies: een fair trade label kun je kopen. Het faire aspect van sommige ‘fair trade’ producten, zoals de lijn Conscious van H&M, blijkt vaak neer te komen op 2% van de stof.

Ik ben uiteindelijk zelf gaan zoeken in Marokko, waar ik via via een klein atelier vond. De eigenaar en ik hebben dezelfde waarden. De 30 vrouwen die er werken krijgen een eerlijk loon. Als opdrachtgevers met een te strakke deadline komen, hebben ze pech: er wordt zonder uitzondering 7 uur per dag gewerkt, niet meer. Dat is uniek in de textielsector.”

Uit de Azira collectie

In de opstart van Azira ben je heel wat obstakels tegengekomen, zoals het kunnen huren van een winkelpand in Brussel. Probeer je, nu je zelf ook werkgever bent, deze obstakels weg te nemen voor andere vrouwen?

“Ik kan die obstakels moeilijk wegnemen voor anderen, want ik loop er zelf ook nog voortdurend tegenaan. Ik heb het dan over genderdiscriminatie en racisme.

Hoewel ons project de ene prijs na de andere won, was het vinden van financiering voor Azira een probleem: investeerders durfden het op het allerlaatste moment toch niet aan omdat ze dachten Sharia4Belgium aan de deur te krijgen. Anderen kwamen er zonder blozen voor uit dat ze niet konden werken met een vrouw naast zich, ze wilden enkel bijdragen als ik mezelf in een ondergeschikte positie zou plaatsen. Dat weigerde ik. Ik moest een truc uithalen om aan het winkelpand te komen: door een vriend met blond haar en een Vlaamse naam op te nemen in de statuten kon ik pas een huurcontract tekenen.

Ik krijg regelmatig vragen van startende vrouwelijke onderneemster en probeer te helpen waar mogelijk. De drempel is hoog en vrouwen krijgen steeds meer vrees om een onderneming te starten. Ze weten dat ze tegen een vorm van discriminatie aan zullen lopen.

Bestaande businessnetwerken zijn voor 99% blank.

Daarom wil ik een netwerk voor vrouwelijke ondernemers oprichten. Er zijn al zulke netwerken, maar ik wil een inclusief, laagdrempelig netwerk beginnen voor alle vrouwen, ongeacht hun afkomst. Telkens als dit netwerk in de media komt, wordt het gelabeld als ‘netwerk voor allochtone vrouwen’ of ‘netwerk voor moslima’s’. Ik heb het nooit zo genoemd en dat is ook niet de bedoeling.

Het netwerk moet representatief worden voor de samenstelling van de maatschappij, dat is alles. Het is jammer dat dit niet begrepen en soms bewust verkeerd gelabeld wordt.

Bestaande businessnetwerken zijn voor 99% blank. Dat geldt voor zowel de directies als de leden. Als de structuur volledig blank is en de vrouwen zich niet met je organisatie kunnen identificeren, komen ze niet. Het gaat over privileges en het opgeven daarvan. Dat is een moeilijk debat. Zonder hefboomprojecten, zoals een representatief netwerk voor ondernemende vrouwen, komen we er niet.”

Waar ben je momenteel mee bezig?

“Ik werk nu aan een documentaire over racisme en de effecten daarvan op individuen en de samenleving. Ik was zelf op zoek naar zo’n documentaire, maar die bleek niet te bestaan. Als ik vind dat iets er moet zijn, dan ga ik het gewoon zelf doen! Ik heb een subsidiedossier geschreven en financierders zagen het project zitten. Voordat ik het wist was ik ineens een documentaire aan het maken. We willen de docu eind 2016 uitbrengen.

Mijn winkel is nu volledig online gegaan en dat geeft me tijd om op zoek te gaan naar nieuwe investeerders voor Azira. Het winkelpand wordt een co-workingplek: ‘Le Space’. Mensen kunnen hier een gezonde en eerlijke lunch halen tijdens de open tartine en een werkplek huren.”

Hoe balanceer je al je bezigheden? Het klinkt druk!

“Simpel: ik heb gewoon peper in m’n gat. Stilzitten kan ik niet. Daarnaast voel ik een verantwoordelijkheid. Niet iedereen krijgt de kansen die ik gekregen heb. Ik heb vaak getwijfeld of ik in de schijnwerpers wil staan, maar bijvoorbeeld schrijven voor De Standaard heeft een onmiskenbare impact. Ik krijg altijd negatieve reacties, maar de positieve reacties zijn overweldigend. Het doet iets met mensen en de kans om bij te dragen aan de maatschappij kan ik niet weigeren.”

Meer info: www.azira.be